پیشگفتار    
نوآوری از مطالبات مهم و ضروری بشر برای ادامه زندگی مــی باشد. با گذشت زمان، انسان با روح تنوع طلب خود از کهنگی و تکراری بودن امور خسته و دلزده می شود و برای استفاده بهینه از زندگی، نیازمند نوآوری و دگرگون سازی امور مربوط به زندگی شخصی، کاری و .... خود می باشد. اینترنت دنیای جدید ساختـه شده ای است که امروزه چاره ای جز هــمزیستی با آن و تکنـولوژی های به ارمغان آورده اش نداریم. اینترنت شبکه ارتباطی وسیعی را ایجاد کرده که به سبب آن سرعت انتقال اطلاعات به سرعت نور رسیده است.
نوآوری الکترونیکی تلفیق نیاز همیشگی بشر با تکنولوژی های دنیای امروز است. نوآوری الکترونیکی مفهومی جدید برای مدیریت و تقویت نوآوری است. نوآوری الکترونیکی شامل فرآیندهایی است که به کمک اینترنت فرصت هایی را به سوی نوآوری، برای توسعه دهنده های فردی یا تیم های سراسر جهان توزیع و واگذاری می کند.

? مقدمه
اواخر دهه ?? قرن بیستم، تحولی در جهان آغاز شد که بعدها آن را موج سوم نام نهادند. با ظهور شبکه وب در دنیای امروز، جهان ما به یک محیط جدید تبدیل شده است. اهمیت افزایش قدرت شبکه وب را می توان به انقلاب صنعتی در قرن ?? و ?? تشبیه کرد اما رشد این تکنولوژی در دنیای امروز بسیار بزرگتر و پیشرفته تر از تغییرات آن دوران است.
فناوری اطلاعات، به عنوان راهبر و هدایتگر این موج پیشگام، هر روز بیش از روز پیش و با سرعتی افزونتر، ابداعی نوین را برای بشر به ارمغان آورده و عصر ما را به عصر نوآوری های پیوسته تبدیل کرده است. مجازیت بر همه عرصه ها سایه افکنده و ابزارهای آن همه شاخه ها و گرایش ها را پشتیبانی می کند. اینترنت، تلفن همراه، ارتباطات بی سیم، نرم افزار و سخت افزار و هوش مصنوعی از پدیده های این عصر می باشند.
درآستانه هزاره سوم مشخصه مهم جهان، تغییرات سریع و شگرف در زمینه صنعتی، فناوری، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. بدون شک پیشرفت های جدید در عرصه زندگی بشر، از طریق نوآوری و خلاقیت حاصل شده است. جامعه جهانی امروز پیوسته دچار تحول و دستخوش دگرگونی است. سرعت ظهور این ابداعات به قدری است که ما فرصت کمی جهت هماهنگی با یک تکنولوژی تا ظهور تکنولوژی دیگر داریم چرا که هنوز مراحل توسعه و همگانی شدن استفاده از یک نوآوری به پایان نرسیده، محصولی جدیدتر با امکاناتی فراتر، راحتی بیشتر و هزینه های کمتر ارائه شده و ابداعات قبلی را از صحنه خارج می نماید.
یکی از مهمترین و با ارزش ترین ویژگی های عصر حاضر پیش بینی ناپذیری و عدم روشنی امور و تحولات آینده می دانند، در این شرایط تنها خلاقیت و نوآوری می تواند حتی از ابهام و عدم وضوح فرصت بسازد. امروزه تقریبا تمام کشورهای جهان در جهت افزایش بهره وری و بهبود وضعیت اقتصادی در پی خلاقیت و نوآوری هستند و یکی از دلایل عمده اهمیت فزاینده خلاقیت و نوآوری، ایجاد رقابت بین کشورهای مختلف در حال توسعه است.
از سویی دیگر رشد فزاینده اینترنت، شبکه و وب – که از مشخصههای اصلی جامعه اطلاعاتی میباشد- و تاثیر همه جانبه و اساسی آن در تمامی ابعاد زندگی امروز نشان می دهد که جهان ما بوسیله ابزار های جدید در حال تغییر شکل دادن است و توسط همین ابزار، مجازیت در همه زمینه ها پشتیبانی می شود. علوم زیست شناسی، صنعت، پزشکی، کشاورزی، مدیریت و ... خواسته و ناخواسته، به دنیای اینترنت راه یافته و امروزه معادل های مجازی آن ها با پیشوند e به معنای الکترونیک[?] برای مردم شناخته شده است و هر روز که می گذرد نیز بر تعداد آن افزوده میشود.
بدیهی است که رشد و گسترش سریع ICT [?] بر نیاز اساسی دنیای امروز ما یعنی خلاقیت و نوآوری موثر بوده و در دنیای مجازی واژه e-innovation [?] نیز جایگاه ویژهای به خود اختصاص داده است.
در سرعت الکترونیکی یا سرعت نور شبکه های جهانی، تغییرات سرعت یافته اند و e عهده دار الکترونیک است و در این میان نوآوری الکترونیکی فرآیند و فلسفه جوابگویی خلاقانه و فعالانه به تغییرات پیوسته است، چرا که e-innovation از کامپیوتر برای هماهنگی نوآوری و توسعه آن نوآوری استفاده می کند.

?  تاریخچه  تعریف و مفهوم  نوآوری الکترونیکی e-innovation چیست
ظهور e-innovation در سال های ???? و ????میلادی با فرآیندهای طراحی نرم افزارها آغاز شده است. نوآوری الکترونیکی یک ایده و تفکر نوین است. یک اسم جدید برای یک گروه از فعالیت ها که هدف آن ها خلق و ایجاد ابزارهای جدید برای نوآوری، توسعه محصول و توسعه تجارت در شرایط تغییرات پیوسته کنونی است. این فعالیت ها به طور منطقی چندین فعالیت را که قبلا منفک بوده و بصورت مجزا اجرا میشده اند، پیوسته می کند.
اگر چه در سال های اخیر تلاش های بسیاری در جهت پیشرفت نوآوری الکترونیکی صورت گرفته است اما مفهوم و عبارت "نوآوری الکترونیکی" هنوز نتوانسته است همانند عباراتی چون "تجارت الکترونیک"[?] ، "بازاریابی الکنرونیکی"[?] ، "آموزش الکترونیکی"[?] به طور عام و معمول بکار برده شود . با جستجو در سایت های جستجویی همانند Google ، Yahoo و ... کاربردهای فراوانی از نوآوری الکترونیکی را در حوزه صنعت می یابیم که در آن شرکت های بزرگی، که در زیر به بررسی آنها پرداخته می شود، از نوآوری الکترونیکی در جهت رسیدن به اهداف تجاری خود استفاده نموده اند.
در صنعت، معنای نوآوری الکترونیکی مربوط به یک محصول یا خدمت جدید می باشد. به عنوان مثال شرکت فوجیستو، یکی از شرکت های پیشتاز در حیطه فناوری اطلاعات با بیش از ????? کارمند در ?? کشور، با استفاده از نوآوری الکترونیکی در پیشرفت و ابداع کارت های هوشمند باعث کاهش قابل ملاحظه ای در سرقت های اینترنتی و کارت های اعتباری تقلبی شد.
با ادامه بررسی نوآوری الکترونیکی در حیطه صنعت و مواجهه با شرکت های بزرگی چون ICL ، سونی، ماکروسافت، ماکرومدیا و ... که با بکار گیری نوآوری الکترونیکی به عنوان محوری ترین اهداف استراتژیک خود می توان به اهمیت این موضوع در پیشرفت در زمینه های تکنولوژیکی، اقتصادی، تجاری و نیز مشاغل الکترونیکی پی برد.
با جستجو در سایت های جستجوی علمی و در حوزه علم و دانشگاه درباره نوآوری الکترونیکی در می یابیم که برخلاف سایت های تجاری اطلاعات بسیار بسیار کمی درباره این موضوع در این حیطه وجود دارد. یکی از دلایل عمده فاصله بسیار زیاد بین حیطه علمی و صنعتی در نوآوری الکترونیکی، کاربردی بودن و داشتن رویکرد تجاری نوآوری الکترونیکی می باشد.

اما نوآوری الکترونیکی چیست؟
اما نوآوری الکترونیکی چیست؟بررسیهای نشان میدهد که e-innovation معنای واحدی ندارد و تعاریف متعددی از دیدگاههای متفاوت برای آن ارائه شده است.
یک گروه اینترنتی که خود را به عنوان گروه کاری در زمینه نوآوری الکترونیکی معرفی می کند، شکل گیری این گروه را بر اساس اشتیاق تعدادی از مشاوران در جهت ارائه راه حل هایی بر پایه وب بیان کرده و فلسفه نوآوری الکترونیکی را اینگونه آورده است که از جدیدترین فناوری ها برای نوآوری استفاده می کنیم. سپس متذکر می شود که این فلسفه در هر جایی شدنی نیست و برای اجرای آن دو اصل تمرین و کار گروهی باید رعایت شود. در واقع تاکید اصلی آن ها برکارگروهی و یکپارچه کردن مهارت های لازم جهت انجام امور می باشد که از مهارت های خود [?]B?Bرا مطرح می کند و عقیده دارد B?B کاملا در رابطه با راه هایی است که بر اساس وب نهاده شده است، برای کار کردن نزدیک تر و موفقیت آمیزتر با شرکای تجاری.
اما مارتین (????) , نوآوری الکترونیکی را یک استراتژی برای خدمت و سرویس بهتر به مشتری از طریق تکنولوژی وب می داند.
استفاده از این تکنولوژی سبب می شود تا میزان سود شرکت ها دستخوش تغییر شده و سود بیشتری عاید آن ها شود.
از دیگر تعاریفی که گروه های فعال در زمینه نوآوری الکترونیکی بیان می کنند اینست که کارهای مختلف در جهت اداره کشور را در بستر فناوری انجام می دهند؛ دامنه این کارها وسیع بوده و از امور مربوط به تغذیه و مسکن سازی تا امور دولتی بر اساس عقیده این گروه به کمک ICT انجام می گیرد.
این تعریف نیز مانند دو تعریف قبلی است اما با دیدی جامع تر و کاملتر که معتقدند همه امور را می توان به کمک اینترنت و به شکل الکترونیکی انجام داد؛ پس برای کارهایی هم که تا به حال به این شکل اجرا نشده اند امکان نوآوری در عرصه اینترنت را می بینند.
اما تعریف باب کاتن در کتاب معروف E-Innovation وی را می توان تعریف کاملتری دانست. وی در کتاب خود پس از بیان رشد نرم افزاری و پیشرفت مهندسی نرم افزار به کمبود نیروی انسانی ماهر برای استفاده و کار با این نرم افزارها اشاره می کند و عقیده دارد که نوآوری در این زمینه کند عمل می کند و نمی تواند از فرصت های موجود به خوبی استفاده کند .
باب کاتن در تعریف خود از E-innovation، آن را باعث همگرایی فرآیندهایی می داند که به صورت جدا از هم موجود بوده و عقیده دارد که نوآوری الکترونیکی فرآیند پیوندی است که بین آن ها لینک بر قرار می کند. این فرآیند بین پویش تکنولوژی، پیش بینی تکنولوژی، قدرت ابداع، طراحی و توسعه محصول جدید، تولید و بازاریابی اتصال برقرار می کند.
وی نوآوری الکترونیکی را ابزاری در جهت مدیریت و تقویت نوآوری معرفی می کند که در حین کشف پاسخ جدید برای کمبود مهارت های نرم افزاری لازم، فرصت های نوآوری را به افراد و تیم های سراسر جهان عرضه می دارد. کاتن در ارتباط با این دیدگاه خود مثالی را بیان می کند و آن این که ممکن است نمونه کاری که در ژاپن شروع شده در پایان روزکاری توسط یک تیم اروپایی به اتمام برسد و سپس یک تیم آمریکایی در جهت بهینه سازی آن وارد عمل شود.

بررسی دیگر در زمینه کاربرد نوآوری الکترونیکی e-innovation
لن و هوارد (????) نیز دیدگاهی مشابه با کاتن دارند و در نتایج تحقیقات خود در زمینه کاربرد
e-innovation اینگونه معتقدند که عموماً آن را برای موارد زیر به کار می برند که درصد اهمیت هر مورد نیز با توجه به آمار های گرفته شده عبارتست از:
? نمایش قابلیت های جدید محصول یا خدمت(??.?%)
? فرصت ها و فضاهای مخصوص برای کسب و کار الکترونیکی(??.?%)
? نام پروژه یا کمپانی(??.?%)
? سایر قابلیت های جدیدی نوآوری(?.?%)
اما لن(????) دیدگاهی جدیدتر را بیان می دارد که بر اساس بررسی های سیستماتیک انجام شده از سوی صنعت و دانشگاه در مورد استفاده از واژه e-innovation و تلاش در جهت پیشبرد و ارتقا آن، دریافته اند که نوآوری الکترونیکی دادن نوآوری سنتی را از دو جنبه گسترش داد:

جنبه های گسترش نوآوری الکترونیکی e-innovation
?) کاربرد نوآوری
انتقال نوآوری این پیشرفت ها وتوسعه ها، نوآوری را به جایگاه جدیدی هدایت می کنند، با عنوان نوآوری الکترونیکی، که این نوآوری الکترونیکی بمانند

مشخصه هایی با نام ?D
 یک سکوی پرتاب و زمینه مساعد تلقی شده که در ?D دسته بندی می گردد ( این مشخصه ها به ?D معروف می باشد ) :
? شکل دیجیتالی (Digital form)
? طبیعت توزیع شده(Distributed nature)
? تجزیه فعالیت ها(Decoupling activities)
? تخصیص به تغییر اندیشه ها(Dedication to channel change)
? گسترش قواعد مختلف (Deployment of different rules)

نگاهی دیگر به نوآوری الکترونیکی e-innovation
البته این را نیز باید خاطر نشان کرد که در مقابل تعاریف گسترده ای که در رابطه با مفهوم نوآوری الکترونیکی وجود دارد بعضی از شرکت ها از این عبارت در فیلد های تخصصی استفاده می نمایند. به عنوان مثال Arthur D. Little یکی از شرکت های برجسته مشاوره در دنیا، آن را به صورت مدلی کاربردی و سلسله مراتبی، در مدیریت زنجیره تامین بیان نموده است. در این مدل ? مرحله وجود دارد:
?) نوآوری در بازار
?) نوآوری در خط و مشی
?) نوآوری در محصولات و خدمات
?) نوآوری در کسب و کار
همانطور که بحث شد کلمه نوآوری الکترونیکی نیز مانند خود کلمه نوآوری تعاریف متعدد و متفاوتی وجود دارد که تنها تفاوت آن ها در جدیدتر بودن مفهوم نوآوری الکترونیکی می باشد که باعث شده نسبت به نوآوری گستـــردگی تعاریــفش کمتر باشد. اما در نـــهایت می توان اینگونه بیـــان کرد کـه e-innovation فرآیند نوآوری در انجام و اجرای بخش های مختلف یک پروژه و راه های جدید کار کردن می باشد که البته این نوآوری با تکیه بر تکنولوژی های جدید به خصوص اینترنت صورت می گیرد و استفاده از این تکنولوژی سبب می شود تا یکپارچگی بین فرآیندهای گسسته به شکل کاملتر و بهتر صورت بگیرد.

 نتیجه گیری استنتاجی
در دنیای اطلاعات و ارتباطات امروز که تکنولوژی اینترنت تمامی بخش های زندگی انسان را تحت تاثیر قرار داده است و هر روز دنیای e گسترده تر و بزرگتر می شود، در کنار مفاهیمی چون تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، بازاریابی الکترونیکی و ... "نوآوری الکترونیکی" به عنوان مفهومی کلی تر و عمیق تر که شاید بتوان گفت تمامی مباحث دنیای e را در بر می گیرد مطرح شده است .
نوپا و نامانوس بودن مفهوم نوآوری الکترونیکی در مقایسه با سایر مفاهیمی همچون تجارت الکترونیک ، آموزش الکترونیک ، ... یکی از مشکلاتی می باشد که بر سر راه نوآوری الکترونیکی می باشد . اتکا بر اصولی کلی و ارائه یک روش سیستماتیک در دستیابی به نوآوری الکترونیکی را می توان از اقدامات آتی این مهم دانست .